Asya
Bangladeş’te İslamcı partiler güçlenirken, geçici yönetim eski Başbakan Hasina’nın partisini saf dışı bırakmaya çalışıyor

Bangladeş’in geçici hükümeti, devrik Başbakan Şeyh Hasina’nın Awami Ligi’ni gelecek yıl yapılacak seçimlere sokmamak için harekete geçti.
Bu plan, siyasi boşluğun kenara itilmiş İslamcı partilere yeni bir yaşam alanı açmasıyla ortaya çıktı ve Hasina’nın ağustos ayında 15 yıllık iktidarını sona erdiren şiddetli bir ayaklanmanın ardından sığındığı Hindistan’da kaşları kaldırdı.
Geçtiğimiz hafta Batı’nın gözdesi, Nobel ödüllü bankacı Muhammed Yunus liderliğindeki geçici hükümet, Hasina’nın partisi’nin öğrenci kanadı Bangladeş Chhatra Ligi’ni yasakladı. Hükümet, bu gençlik grubunu, bir “terör örgütü” olarak tanımladı.
Günler önce Yunus’un sağ kolu Mahfuj Alam, hükümetin Awami Ligi ve müttefiklerinin 2025 yılı sonunda yapılması planlanan seçimlere katılmasını engelleyeceği sözünü verdi.
Alam gazetecilere yaptığı açıklamada, Hasina’nın art arda kazandığı zaferlere göndermede bulunarak, “Son üç seçime katılanlar ve hile yoluyla parlamentoya girenler halkı yanılttı ve geçici hükümet kesinlikle onların siyasi katılımını engelleyecektir” dedi.
Alam çok az ayrıntı vererek sadece tedbirlerin “hem yasal hem de idari boyutları olacağını ve seçim süreci başladığında bunun netleşeceğini” söyledi.
Hasina sonrası Bangladeş’te geçici hükümet eski hükümet tarafından atanan diplomatları geri çağırdı ve “insanlığa karşı işlenen suçlar, cinayetler ve zorla kaybetmeler” gibi gerekçelerle gıyabında Hasina’ya daha açıldı. Çok sayıda eski bakanı ve yakın yardımcısı ya kaçtı ya da benzer suçlamalarla yargılanıyor.
Şu anda saklanmakta olan üst düzey bir Awami League lideri, Bangladeş siyasetine uzun süredir hakim olan bir partiyi saf dışı bırakma planlarını “sadece antidemokratik değil aynı zamanda bir suç” olarak eleştirdi.
Nikkei Asia’ya konuşan eski bakan “Siyasette son söz diye bir şey yoktur” dedi ve ekledi: “Durum kısa bir süre içinde değişebilir ve şu anda iktidarda olanlar da bedel ödeyebilir.”
Bu arada, Hasina hükümetinin düşmesinden birkaç gün önce yasaklanan ülkenin en büyük aşırı İslamcı partisi Bangladeş Cemaat-i İslami’nin faaliyetlerinde bir artış görüldü.
Gerici olarak bilinen partinin lideri Shafiqur Rahman halka hitaben çok sayıda konuşma yaptı ve çoğunluğu Müslüman olan 171 milyonluk ülkedeki huzursuzluk sırasında saldırıya uğrayan Hindular da dahil olmak üzere dini azınlıkların korunması çağrısında bulundu. Ayrıca geçtiğimiz aylarda meydana gelen yıkıcı sel felaketinin ardından kamuoyu önüne çıkarak yardımların dağıtılmasına yardımcı oldu.
Nikkei’ye konuşan Cemaat-i İslami’nin merkez çalışma komitesi üyesi Rezaul Karim, “Eğer bu [siyasi faaliyet] popülaritemizin artmasına yol açıyorsa, o zaman bir şeyleri doğru yaptığımızı gösterir, değil mi?” dedi.
Parti gelecek yıl yapılacak seçimler öncesinde daha geniş bir İslamcı koalisyon kurmak için görüşmeler yürütüyor. Ancak partinin artan önemi Yeni Delhi’de, Hindistan ile iç savaşın pençesindeki Myanmar arasında sıkışmış Bangladeş’in bölgesel güvenliğini istikrarsızlaştıracağı endişesiyle alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
Hinduların çoğunlukta olduğu Hindistan medyası radikal bir din adamı ve yasaklı İslamcı grup Ansarullah Bangla Team’in (ABT) lideri Jashimuddin Rahmani’nin cinayet suçundan hapis yattıktan sonra serbest bırakılmasıyla ortaya çıkan bu canlanmadan endişe duyduklarını dile getirdi. Rahmani’nin militan grubu daha önce Hindistan’a karşı terör saldırıları planlamakla suçlanmıştı.
Ayrıca küçük bir grup üniversite öğrencisinin bu ay Dakka’da IŞİD’inkine benzer büyük bir siyah bayrak sallayarak yürüyüşe geçmesi ve dini hukuka dayalı katı bir toplum çağrısında bulunması da endişeleri artırdı.
Bangladeş on yıllar boyunca darbeler ve siyasi şiddet olaylarıyla çalkalandı ve on yıl önce ateist yazarların ve diğer gayrimüslimlerin öldürülmesi de dahil olmak üzere İslamcı aşırılıklara sahne oldu.
Cemaat-i İslami, Bangladeş’in Pakistan’dan ayrıldığı 1971 bağımsızlık savaşı sırasında toplu katliamlara katıldığı iddiaları nedeniyle bazı çevrelerde uzun süredir şüphe altında.
Ancak gözlemciler, İslamcı partilerin Bangladeş’teki seçimlerde hiçbir zaman düşük çift haneli rakamlardan daha iyi bir sonuç elde edemediğini söyledi.
ABD merkezli Wilson Center Güney Asya Enstitüsü Direktörü Michael Kugelman, “İslamcı olmayan ancak İslamcı aktörleri koalisyona dahil eden iktidar partileri tarafından yönetilen bir hükümetin ya da başka siyasi nedenlerle dini aktörlere dayanan bir hükümetin ortaya çıkması daha olası bir sonuç” dedi.
Serbest bilişim uzmanı Abdullah Al Mamun ise, İslamcı partilere artan desteğin son on yıldaki muhafazakâr dini değişimle pek ilgisi olmadığını söyledi.
Nikkei’ye konuşan Mamun, “Mesele Bangladeş’i İslamcı bir devlet haline getirmek değil; Cemaat’in bunun peşinde koşacağını sanmıyorum. Mesele yolsuzluğa bulaşması daha az muhtemel olan partileri güçlendirmek” diyerek hükümetle ilgili son on yıldaki yolsuzluk iddialarına işaret etti.
Asya
Güney Kore’nin yeni başkanı Lee, ekonomik krize karşı işe koyuldu

Güney Kore’nin yeni başkanı Lee Jae-myung, perşembe günü ilk kabine toplantısını, durgun ekonomik büyümeyi ele almak ve hane halklarına yardım etmek için acil bir paket hazırlamaya odaklanarak gerçekleştirdi ve seçim kampanyasının en önemli vaatlerinden birini yerine getirmek için hızlı adımlar attı.
Devlet Başkanı Lee, Yoon Suk Yeol’un anayasaya aykırı olarak kısa süreli sıkıyönetim ilan etmesinin ardından görevden azledilmesi sonucu erken seçimlerden zaferle çıkarak çarşamba günü göreve başladı. Askeri yönetim girişimi, Yoon’un görevden alınmasına yol açtı ve Asya’nın dördüncü büyük ekonomisinde şok dalgaları yarattı.
Basın mensuplarına yaptığı kısa açıklamada Lee, aralık ayında Yoon’un görevden alınmasının ardından göreve gelen geçici hükümetin bıraktığı kabineye, halkın zor günler geçirdiği için işe koyulmak için kaybedecek zaman olmadığını söyledi.
Lee, yönetimde sürekliliği sağlamak için kabineyi ve ofis kadrosunu oluşturmak üzere acele ediyor.
Yeni lider, çarşamba günü cumhurbaşkanlığı ofisine girdikten sonra, bilgisayarların, yazıcıların ve hatta kalemlerin bile kaldırıldığını ve oranın “mezarlık” gibi sessiz olduğunu, oraya atanan hükümet yetkililerinin görev yerlerine geri gönderildiğini söyleyerek şaşkınlığını dile getirdi.
Lee, ekonomik toparlanmayı en önemli önceliklerinden biri haline getirdi ve büyümeyi desteklemek için en az 30 trilyon won (22 milyar dolar) tutarında mali harcamayı derhal başlatacağını taahhüt etti. Merkez bankası, mayıs ayında büyüme tahminini şubat ayındaki %1,5’ten bu yılın %0,8’ine düşürmüştü.
‘1997 Asya finansal krizinden daha zorlu bir dönem’
Lee, şu ana kadar sadece siyasi bir müttefiki ve deneyimli bir milletvekilini başbakan adayı olarak gösterdi. Başbakan olarak atanması parlamentonun onayını gerektiren Kim Min-seok çarşamba günü yaptığı açıklamada, ülkenin 1997 Asya finansal krizinden daha da zorlu bir ekonomik çalkantı ile karşı karşıya olduğunu ve bunun olumsuz dış faktörlerle daha da karmaşık hale geldiğini söyledi.
Kim, gazetecilere verdiği demeçte, “Bugün ekonomi düşüşe geçiyor ve durgunluk yaşıyor, bu yüzden durumun çok daha zor olduğunu düşünüyorum” dedi.
Önceki hükümet, otomobil, elektronik ve çelik gibi ülkenin ihracata bağımlı bazı önemli sektörlerini vuracak olan ABD’nin ağır gümrük vergilerini hafifletme konusunda çok az ilerleme kaydetmişti.
Analistler, Lee’nin, sıkıyönetim girişiminin ülkede bıraktığı derin izleri sarmaktan ABD’nin öngörülemeyen korumacı adımlarına karşı koymaya kadar, Güney Kore liderlerinin son on yılların en zorlu görevlerinden biriyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
Lee, çarşamba günü ilk resmi etkinliği olarak ülkenin en üst düzey askeri yetkilisiyle görüştü.
Asya
Çin’in nadir toprak elementleri ihracat kısıtlamaları, Japonya’da Suzuki Swift üretimini durdurdu

Nikkei‘nin perşembe günü edindiği bilgiye göre, Japon Suzuki Motor, Çin’in nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği kısıtlamalar nedeniyle parça sıkıntısı yaşandığı için Japonya’da kompakt Swift modelinin üretimini durdurdu.
Bu, Çin’in ihracat kontrollerinin bir Japon otomobil üreticisinin faaliyetlerini doğrudan etkilediği ilk vaka. Etkisi, Pekin’in vereceği tepkiye bağlı olarak diğer şirketlere de yayılabilir.
Elektrikli ve hibrit araçların motorları için hayati önem taşıyan nadir toprak metalleri, büyük ölçüde dünya üretiminin %70’ini karşılayan Çin’de üretiliyor.
Nisan ayında Çin hükümeti, ABD’nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerine misilleme olarak yedi tür nadir toprak metaline ihracat kısıtlamaları getirdi.
Suzuki, spor modeli hariç Swift modellerinin üretimini 26 Mayıs’tan 6 Haziran’a kadar askıya aldı. Şirket bunun nedenini açıklamadı. Çin’in ihracat lisanslarını geç vermesi nedeniyle parça tedariki gecikti.
Bazı Swift modellerinde yakıt tüketimini sınırlamak için basitleştirilmiş hibrit sistemler bulunuyor. Suzuki sadece hibrit sistemli modellerin üretimini durdurursa, üretim hattının verimliliği düşer. Bu nedenle şirket diğer modellerin üretimini de durdurmuş görünüyor.
Etkileri ABD ve Avrupa’da şimdiden hissedilmeye başladı. Mayıs sonunda, ABD’li otomobil üreticisi Ford Chicago’daki fabrikasında Explorer spor araçlarının üretimini geçici olarak durdurdu. Avrupa Otomotiv Tedarikçileri Birliği (CLEPA) de bazı otomotiv parça üreticilerinin fabrikalarını kapatmak zorunda kaldığını açıkladı.
Çin’in nadir toprak elementleri ihracat kısıtlamaları Avrupa otomotiv sektörünü vurdu
Asya
Japonya’da doğum sayısı yeni bir düşüş rekoru kırarak %5,7 azaldı

Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çarşamba günü açıkladığı rakamlara göre, 2024 yılında ülkede ikamet eden Japon vatandaşlarının toplam doğum sayısı 686.061 olarak gerçekleşti ve bir önceki yıla göre %5,7 azaldı. Kayıtların tutulmaya başlandığı 1899 yılından bu yana yıllık doğum sayısının ilk kez 700.000’in altına düştüğü belirtildi.
Bu rakam, hükümetin tahminlerinden 14 yıl önce gerçekleşti ve keskin düşüş, Japonya’nın nüfus azalmasını daha da ağırlaştırarak ülke ekonomisi ve sosyal güvenlik sistemine ek baskı yaratıyor.
Toplam doğurganlık oranı, yani her kadının doğurganlık çağının sonuna kadar doğuracağı çocuk sayısı, bir önceki yılın 1,20’sinden 0,05 puan düşerek 1,15’e geriledi ve üst üste üçüncü yıl yeni bir rekor düşük seviyeye ulaştı. Bu oran, nüfusun korunması için gerekli olan 2,07’nin oldukça altında kaldı. Bu oran 2005’ten 2015’e kadar 1,26’dan 1,45’e yükselmişti, ancak 2016’dan bu yana düşüş eğiliminde.
Ulusal Nüfus ve Sosyal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nün Nisan 2023’te hazırladığı orta vadeli tahminlere göre, Japonya 2024 için 755.000 doğum ve 1,27 doğum oranı öngörmüştü. Yıllık doğum sayısının 2038’de 700.000’in altına düşeceği tahmin ediliyor.
2024 yılında evlilik sayısı bir önceki yıla göre %2,2 artarak 485.063’e yükseldi. Bu rakam, COVID-19 pandemisinin neden olduğu büyük düşüşün ardından iki yıl sonra ilk kez artış göstermiş olsa da, toparlanma zayıf kaldı. Toplam sayı, ikinci yıl üst üste 500.000’in altında kaldı ve savaş sonrası en düşük ikinci rakama ulaştı.
2024 yılında ölüm sayısı %1,9 artarak 1.605.298’e yükseldi. Doğumlar ile ölümlerin farkı olarak hesaplanan doğal azalma da 919.237 ile rekor seviyeye ulaştı. Bu rakam, bir önceki yıla göre yaklaşık 70.000 daha fazla olup, batı Japonya’daki Kagawa eyaletinin nüfusu olan yaklaşık 916.000 kişiye eşittir.
Hızlı nüfus azalması, Japonya’nın ekonomik geleceğine gölge düşürüyor. Çalışma çağındaki nüfus (15-64 yaş arası bireyler) azaldıkça işgücü sıkıntısı giderek daha ciddi hale geliyor. Son yıllarda daha fazla kadın ve yaşlı işgücüne katılmış olsa da, bu eğilim doğum oranındaki düşüşü telafi etmeye yetmeyecek.
Japonya’nın işgücü nüfusu 2023 yılında 69,25 milyondu. Tokyo merkezli Dai-ichi Life Research Institute’da ekonomist olan Takuya Hoshino’ya göre, işgücü sayısının 2035’ten itibaren azalmaya başlayarak 2050’de 62,87 milyona düşmesi bekleniyor. Hoshino, “İşgücü sıkıntısı daha da kötüleşecek ve sağlık hizmetleri, yaşlı bakımı ve lojistik gibi hizmetlerin sürdürülmesi son derece zor hale gelecek” dedi.
Nüfusun azalmasının, tüketici talebini zayıflatacağını ve şirketleri sermaye harcamalarını kısmaya zorlayacağını söyledi.
Ülkenin sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği sorgulanıyor. Sosyal yardımların mevcut düzeyde sürdürülmesi için, bugünkü ve gelecekteki çalışanların daha fazla katkı yapması gerekecek. Genç nesillerin yükünü hafifletmek için, ülke sosyal yardım ve hizmetleri kısmak zorunda kalabilir.
Henüz yeni doğan sayısında herhangi bir tersine dönüşün işareti yok. Bu yılın Ocak-Mart döneminde, yabancılar da dahil olmak üzere doğum sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,6 düştü.
1990’larda Japonya’da yıllık yaklaşık 1,2 milyon doğum gerçekleşiyordu ve bu bebekler şu anda çocuk doğurma çağındadır. 2000’lerin ortalarında doğum sayısı 1,1 milyonun altına düştü ve sonraki on yılda 1 milyonun altına indi. Japon hükümeti, bu eğilimi tersine çevirmek için 2030’lara kadar zaman olduğu uyarısında bulundu.
Doğum oranlarının düşmesi, diğer ülkelerin de karşı karşıya olduğu bir sorun. Güney Kore, toplam doğurganlık oranının 1’in altına düştüğü tek OECD üyesi (2024’te 0,75). Bu oran 2023’e göre hafif bir artış göstermiş olsa da, hala dünyadaki en düşük oranlardan biridir. Ard arda gelen hükümetler, durumu iyileştirmek için yeterince çaba göstermedikleri için sık sık eleştirilmektedir.
-
Dünya Basını2 hafta önce
Çin’de üretilen güneş panelleri ve bataryalar neden bu kadar ucuz?
-
Diplomasi2 hafta önce
Lavrov’un ziyareti ve Ermenistan’da son durum: Denge mi, savrulma mı?
-
Görüş2 hafta önce
Rusya ile müzakerelerde aklıselimin galip gelme ihtimali
-
Söyleşi2 hafta önce
Eski AP Türkiye Raportörü Kati Piri Harici’ye konuştu: AB’nin tutarlı bir Türkiye stratejisi yok
-
Görüş2 hafta önce
Trump’ın Rusya-Ukrayna barışını teşvik girişimi stratejik açmaza dönüştü
-
Dünya Basını2 hafta önce
Tantura katliamı: İsrail’in örtbas ettiği savaş suçu
-
Avrupa6 gün önce
Max Otte: Alman ekonomisinde bir gerileme değil, çöküş yaşanıyor
-
Görüş2 hafta önce
Silahlar sustu, şimdi artılar eksiler hanesine bakma zamanı – 1