Rus iş dünyasının önde gelen isimleri, ekonominin resesyonun eşiğinde olduğu yönündeki endişelerini dile getirdi. Severstal CEO’su Aleksandr Şevelev, sert para politikaları nedeniyle bazı metalürji fabrikalarının üretimi durdurabileceği uyarısında bulunurken, milyarder Arkadiy Rotenberg de ekonomide bir soğuma eğilimi olduğunu belirtti.

Rus iş dünyasının önde gelen isimleri, İktisadi Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov’un “Rusya’nın resesyonun eşiğinde olduğu” yönündeki değerlendirmesinin ardından ekonominin gidişatına ilişkin endişelerini dile getirdi.

Metalürji devi Severstal’in CEO’su, bazı fabrikaların üretimi durdurabileceği uyarısında bulunurken, iş insanı Arkadiy Rotenberg de ekonomide bir “soğuma” eğilimi olduğunu kabul etti.

St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu (SPIEF) sırasında Rossiya-24 televizyonuna konuşan Severstal CEO’su Aleksandr Şevelev, arzı istikrara kavuşturmak için bazı metalürji tesislerinin faaliyetlerini askıya alması ihtimalini dışlamadı.

Metalürji devinden ‘üretimi durdurma’ uyarısı

Şevelev, “Umarım bu noktaya gelmeyiz ve para politikasının sert tutumunu zamanında biraz gevşetmeyi başarırız. Ancak şimdilik her şey, maliyetleri çok iyi olmayan bazı işletmelerin bile durmasıyla karşı karşıya kalabileceğimiz bir yöne gidiyor,” dedi.

Şevelev, Severstal’in bazı projelerini rafa kaldırabileceğini ancak şu anki hedeflerinin büyük yatırım projelerini kesmemek veya ertelememek olduğunu vurguladı.

Şevelev, “Bu projeler bizim gelecekteki rekabet gücümüzün temelini atıyor,” diye ekledi.

Çelik talebinin bu yıl yüzde 10 oranında azalabileceğini tahmin eden Şevelev, “Rakamlarla konuşacak olursak, mutlak rakamlarla çelik tüketimi yaklaşık 39 milyon ton olabilirken, önceki dönemlerde bu rakam 43-45 milyon ton seviyesindeydi,” diye belirtti.

Şevelev ayrıca, iç piyasadaki çelik fiyatlarının “uzun yıllardır en düşük seviyelerde” olduğunu, ancak ikinci çeyrekte “fiyatlarda ürkek bir yukarı yönlü hareket” kaydedildiğini sözlerine ekledi.

Rotenberg: Ekonomi soğuyor

Milyarder Arkadiy Rotenberg ise RBK gazetesine yaptığı açıklamada, Reşetnikov’un değerlendirmesini yorumladı.

Rotenberg, “Kolay zamanlardan geçtiğimizi, bugün zirvede olduğumuzu söyleyemem ama çabalıyoruz, belirli yollar buluyoruz ve bu koşullarda hayatta kalıyoruz,” dedi. Rotenberg’e göre, yerli şirketler “önceki yıllarda oldukça iyi yatırım almıştı.”

Ekonomide bir soğuma hissedip hissetmediği sorusuna Rotenberg, böyle bir eğilimin olduğu yanıtını verdi. Bunun iş dünyası için çok iyi bir faktör olmadığını belirten Rotenberg, “Ancak ülke ekonomisi için bu olumlu bir seçenekse, o zaman buna katlanacağız,” ifadelerini kullandı.

Rotenberg, iş dünyasının yatırımlara yeniden başlaması için politika faizinin yüzde 14-15’e düşmesi gerektiğini, ancak “ne kadar düşük olursa o kadar iyi olacağını” savundu.

‘Rusya’yı yeni bir durgunluk dönemi bekliyor’

Yüksek faiz politikası ve geçmiş uyarılar

Geçen yıl ekim ayında Severstal’in ana hissedarı Aleksey Mordaşov, o dönemde yüzde 19 olan yüksek politika faizinin ve daha da artmasının “her türlü gelişmeyi frenlediğini” söylemişti.

Mordaşov, enflasyonu sınırlamak için faiz artırımının gerekliliğini kabul etmekle birlikte, “çok ileri gitmeye başladığımızı” düşündüğünü ve yatırım projelerinin finansmanının kısıtlanmasıyla ilgili “endişe verici işaretler” ortaya çıktığını belirtmişti.

Aynı ay içinde Rusya Merkez Bankası, politika faizini rekor seviye olan yüzde 21’e yükseltmişti. Faiz oranı, Merkez Bankası’nın Eylül 2022’den bu yana ilk kez indirime gittiği haziran ayı başına kadar bu seviyede kalmış ve yüzde 20’ye düşürülmüştü.

Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, enflasyonun istikrarlı bir şekilde düşmemesi durumunda gelecekte faiz artırımı olasılığını dışlamadı.

Resesyon, üretim hacimlerinin ve finansal göstergelerin düştüğü bir ekonomik durumu ifade ediyor.

İş aktivitesinde düşüş, gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) azalması, işsizliğin artması ve talepteki düşüş resesyonun belirtileri arasında yer alıyor.

Rusya’da yatırım ve tüketim frenlendi, sanayi daralıyor

Avrupa pazarını kaybettikten sonra ortaya çıkan devasa doğalgaz fazlasını nasıl kullanacağını arayan Rusya’da, yetkililer arasında görüş ayrılığı yaşanıyor. Hükümet yetkilileri, atıl gazın yapay zeka ve blok zincir gibi alanlar için elektrik üretiminde kullanılmasını önerirken, Enerji Bakanlığı ise bu kaynağın zor durumdaki kömür sektörünü desteklemesi gerektiğini savunuyor.

Rus yetkililer, Avrupa pazarının kaybedilmesinin ardından ortaya çıkan büyük miktardaki doğalgaz fazlasının kullanımı için yeni seçenekler arandığını belirtti.

Masadaki öneriler arasında, bu gazın yüksek teknoloji gerektiren hesaplamalar ve zor durumdaki kömür sektörü için elektrik enerjisi üretimine yönlendirilmesi bulunuyor.

Gazprom’un Avrupa’ya ihracatı 2018-2019 yıllarında 175-180 milyar metreküpü aşarak zirve yapmıştı.

Reuters ajansının hesaplamalarına göre bu rakamın 2024’te 32 milyar metreküpe düşmesi ve Ukrayna üzerinden yapılan sevkiyatın 2025’te durmasıyla bir kez daha yarı yarıya azalması bekleniyor.

‘Gazı elektriğe, elektriği hesaplamaya dönüştürebiliriz’

St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda konuşan konuşan Rusya Federasyonu Uzak Doğu ve Arktik Kalkınma Bakanı Aleksey Çekunkov, ülkenin kuzey bölgelerinde daha önce Avrupa’ya gönderilen büyük bir gaz fazlasıyla karşı karşıya olduklarını söyledi.

Çekunkov, “Daha önce bu boru hatlarından günde yarım milyar metreküp gaz Batı’ya gidiyordu, şimdi gitmiyor ve bu gazla ne yapılacağı çok acil bir soru. Gaz kimyasıyla ilgilenen büyük yatırımcılar harekete geçti. İlginç bir şekilde, tüm dünyadaki eğilime paralel olarak, biz de gazı yapay zeka ve blok zincir üretiminin kullandığı hesaplamalar için enerji üretmek amacıyla değerlendiriyoruz,” dedi.

Bakan Çekunkov, Uzak Doğu’nun en büyük özel gaz üreticisi YATEK şirketinin de bu yönde çalıştığını belirterek, “Birkaç yıl önce Pasifik’e boru hattı inşa etme, sıvılaştırma tesisi kurma gibi seçenekler tartışılırken, şimdi bu gazla büyük ölçekte elektrik üretip, bu elektriği hesaplamaya dönüştürme seçeneği çok daha basit görünüyor,” ifadelerini kullandı.

Gazprom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Oleg Aksyonov ise daha önce Almanya’ya gaz gönderen yatakların boş durmadığını ve şirketin dağıtım konusunda esnek bir politika izlediğini belirtti.

Enerji bakanlığından itiraz: Kömür sektörü öncelikli

Rusya Enerji Bakanı Birinci Yardımcısı Pavel Sorokin ise ülkede yeni doğalgaz çıkarmanın, hesaplama amaçlı elektrik üretimine harcanamayacak kadar pahalı hale geldiği görüşünde.

Sorokin’e göre, gaz fazlası şu anda zor durumda olan kömür sektörüne yönelik elektrik üretimi için kullanılmalı.

Sorokin, “Sibirya’da bile toprağa sopa soksan gaz veya petrol fışkırdığı yönündeki yaygın kanının aksine, bu doğru değil. Bu çok karmaşık bir süreç ve özellikle çıkarılması zor rezervlere yöneldiğimiz şu dönemde, hem petrol hem de gazda uzay teknolojileriyle karşılaştırılabilecek düzeyde teknolojiler uygulamak ve devasa meblağlara mal olan altyapılar kurmak gerekiyor,” diye konuştu.

Doğu Sibirya, kıta sahanlığı ve Sahalin’deki projelerin ekonomisinin dikkate alınması gerektiğini vurgulayan Sorokin, şu uyarıda bulundu:

“Eğer gazın düşük endeksli iç piyasa fiyatından satılması gerektiği varsayımından hareket etmeye devam edersek, bir gün bu saadet dönemi sona erer. Şu an kömürde oldukça zor bir durumdayız. Aynı maden sahasında elektrik santralleri kurabilecekken, neden şimdi pahalı gazı ek hesaplama kapasiteleri yaratmak için kullanalım?”

Rusya’da resesyon endişesi: Bakanlar ekonomideki ‘soğumayı’ kabul etti

Rusya İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, ülkenin ‘geleneksel değerlerini’ paylaşarak göç eden yabancıların yaklaşık yüzde 78’ini Avrupalılar oluşturuyor. Eylül 2024 ile Haziran 2025 arasını kapsayan dönemde en çok başvuru Almanya, Letonya ve ABD’den geldi. Bu süreç, devlet başkanının imzaladığı ve bu kişilere insani destek sağlanmasını öngören kararnameyle kolaylaştırılıyor.

Rusya İçişleri Bakanlığı’nın St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nda (SPIEF) sunduğu istatistiklere göre, ülkenin “geleneksel manevi ve ahlaki değerlerini” paylaşarak Rusya’ya taşınan yabancıların yaklaşık yüzde 78’i Avrupa ülkelerinden geliyor.

Vedomosti gazetesinin aktardığına göre Eylül 2024 ile Haziran 2025 arasındaki dönemi kapsayan veriler, Rusya’nın değerlerini paylaşan kişilere insani destek sağlanmasına yönelik Ağustos 2024 tarihli devlet başkanı kararnamesi uyarınca geçici oturma izni başvurusunda bulunan yabancıları içeriyor.

“İmpatriant” olarak tanımlanan, Rusya’nın değerlerini paylaşan yüksek nitelikli yabancı vatandaşlar ve vatansız kişiler, bu dönemde toplam 1475 geçici oturma izni başvurusunda bulundu.

En çok başvuru Almanya’dan

Başvuruların büyük bir bölümü (yüzde 55,4) Orta, Güney ve Batı Avrupa ülkelerinden geldi. İçişleri Bakanlığı istatistiklerine göre Almanya vatandaşları 291, Fransa vatandaşları 115 ve İtalya vatandaşları 105 başvuru yaptı.

Başvuruların yaklaşık beşte biri (yüzde 23,2) ise Baltık ülkeleri vatandaşlarından geldi. Bu kapsamda Letonya’dan 151, Estonya’dan ise 72 başvuru alındı.

Geriye kalan yüzde 21,4’lük dilimi oluşturan diğer ülkeler arasında ABD (127 başvuru), Kanada (60) ve Güney Kore (67) öne çıktı.

Baltık ülkelerinden yoğun ilgi

İçişleri Bakanlığı Göç İşleri Ana Müdürlüğü Başkanı Valentina Kazakova, Rusya’ya taşınmak için devlet başkanının kararnamesine ilk başvuranların Baltık ülkeleri temsilcileri olduğunu belirtti.

Kazakova, bunun nedenini bu ülkelerde özellikle dil ve ulusal aidiyet temelinde “insan haklarının ciddi şekilde ihlal edilmesi” olarak açıkladı.

Kazakova ayrıca, Rusya’nın yurt dışındaki bilgilendirme platformlarının engellenmesi nedeniyle insanların bu taşınma imkanından genellikle “kulaktan kulağa yayılan bilgilerle” haberdar olduğunu ekledi.

Yabancılar için yeni portal kuruluyor

Stratejik Girişimler Ajansı (ASİ) Genel Direktörü Svetlana Çupşeva ise İçişleri Bakanlığı, ASİ ve hükümetin ortaklaşa “Rusya’da Yaşama Zamanı” adlı bir portal oluşturduğunu hatırlattı.

Çupşeva, bu portalın yabancıların taşınma için gerekli belgeleri hazırlamasına, potansiyel işverenlerle görüşme yapmasına ve diğer işlemlere yardımcı olacağını ifade etti.

Çupşeva, Rusya’nın mühendisler, programcılar, doktorlar ve bilim insanları gibi çeşitli alanlarda kadro ihtiyacı olduğunu da sözlerine ekledi.

Ağustos 2024’te imzalanan kararname, Rusya için “hasım” ülkelerin vatandaşları da dahil olmak üzere, “geleneksel Rus değerlerini” paylaşan kişilere, Rusça dil bilgisi, Rusya tarihi ve ülke mevzuatı temel bilgisi belgesi sunmadan geçici oturma izni başvurusunda bulunma hakkı tanıyor.

Rusça konuşan nüfus için koruma çağrısı

Mart 2025’te Rusya Dışişleri Bakanlığı ile Yurt Dışında Yaşayan Soydaşların Haklarını Destekleme ve Koruma Vakfı, Kaliningrad’da düzenlenen “Baltık Bölgesi Ülkelerindeki Rus Soydaşların Durumu” başlıklı uluslararası konferansta, bu bölgedeki soydaşların korunmasının iyileştirilmesine yönelik tavsiyeler açıklamıştı.

Konferansta konuşan vakfın icra direktörü Aleksandr Udaltsov, Rus makamlarını ve sivil toplum kuruluşlarını Rusça konuşan nüfusun korunması çalışmalarına katılmaya çağırmıştı.

Udaltsov, “risk altındaki” soydaşların bir veri tabanının oluşturulması gerektiğini belirterek, bu tabanda Rusça konuşan nüfusa yönelik kısıtlama olasılıklarının kaydedilmesi ve tehdit değerlendirmelerine dayanarak, özellikle Rusya’ya acil yerleştirilmeleri ve ülkeye adaptasyonları konusunda yardım sağlanması gerektiğini vurgulamıştı.

Udaltsov ayrıca, uluslararası platformlarda soydaşların haklarını koruma faaliyeti yürüten sivil toplum kuruluşlarına yönelik hedefli finansmanın artırılması gerektiğini de ifade etmişti.